Vintage δεξιότητες που τείνουν να χαθούν
Την εποχή που ζούμε έχουμε την δυνατότητα να βρούμε τα πάντα, και από παντού. Υπάρχει πληθώρα προιόντων να αγοράσουμε για να διευκολύνουν τον πολυάσχολο τρόπο ζωής μας. Το αντίτιμο αυτής της διευκόλυνσης που μας παρέχουν είναι σχετικά μεγάλο, διότι έχουμε ξεχάσει ή δεν μάθαμε ποτέ πως να κάνουμε κάποια πράγματα, κάποιες δεξιότητες τις οποίες κατείχαν οι πρόγονοι μας. Οι δεξιότητες αυτές χαρακτηρίζονται ως vintage. Τι εννοούμε όμως με τον όρο vintage; Ποιες μπορεί να είναι αυτές οι παλιές δεξιότητες δηλαδή και τι όφελος έχουν;
Η λέξη vintage έχει αρκετές έννοιες, όπως α) ο τρύγος, β) η σοδειά, ανεφέρεται εδικότερα για το κρασί, όταν μια συγκεκριμένη χρονιά έβγαλε καλής ποιότητας κρασί, και γ) για οτιδήποτε φτιάχτηκε από το 1920 έως το 1980 θεωρείται vintage, καθώς παλιότερα κατασκεύαζαν αντικείμενα με σκοπό να αντέξουν στο πέρασμα του χρόνου. Γενικότερα όμως ο όρος έχει δεχθεί κι άλλες σημασίες όπως μεταχειρισμένο, παλιό, ή και συλλεκτικό.
Ως vintage δεξιότητες θεωρούνται ασχολίες με τις οποίες ασχολούνταν οι παλιότερες γενιές και οι οποίες τείνουν να χαθούν εξαιτίας του πολυάσχολου τρόπου ζωής μας.
Σπιτικό ψωμί: Ψωμί πλέον δεν φτιάχνουμε καθώς πιστεύουμε ότι παίρνει αρκετό χρόνο, καθώς χρειάζεται ζύμωμα, ξεκούραση, ξανα ζύμωμα και ξανα ξεκούραση, πράγμα το οποίο δεν διαθέτουμε. Φούρνοι υπάρχουν σε κάθε γειτονιά ώστε να μας παρέχουν ζεστό και φρέσκο ψωμί κι έτσι δεν χρειάζεται να ζυμώσουμε το δικό μας. Υπάρχουν όμως πάρα πολλές συνταγές για οποιοδήποτε είδος ψωμιού σας αρέσει, οι οποίες δεν χρειάζονται καθόλου ζύμωμα.
Συνταγές υπάρχουν άπειρες στο διαδίκτυο αν ψάξει κάποιος: «no knead bread», ή «ψωμί χωρίς ζύμωμα». Πολύσπορα, ολικής, με προζύμι, καλαμποκίσιο αλεύρι, θα σας εμφανιστούν άπειρα αποτελέσματα. Κάπως έτσι ξεκίνησα και πλέον κάνω ένα μεγάλο καρβέλι και το έχουμε σχεδόν όλη την εβδομάδα και είναι σαν να έχει βγεί μόλις από τον φούρνο. Σκεφτείτε μόνο την υπέροχη μυρωδιά του φρέσκου ψωμιού, ζεστό ζεστό με λίγο βούτυρο από πάνω να λιώνει εκείνη την στιγμή, που θα το βγάλετε από τον φούρνο.
Φυτέψτε τα δικά σας φρούτα και λαχανικά: Είναι πολύ εύκολο να πάμε στο σούπερμαρκετ ή στην λαϊκή για να αγοράσουμε τα φρούτα και τα λαχανικά μας. Όμως θα βρούμε πάρα πολλά τα οποία είναι εκτός εποχής και «φορτωμένα» με φυτοφάρμακα. Σίγουρα δεν θέλουμε όλες αυτές οι βλαβερές ουσίες να καταλήξουν στο πιάτο το δικό μας και των αγαπημένων μας.
Οι πλειοψηφία των ανθρώπων μένει σε διαμέρισμα, ως αποτέλεσμα να σκέφτονται πως δεν είναι δυνατό να έχουν έναν μικρό κήπο με όσα πιθανώς να ήθελαν να καλλιεργήσουν υπάρχει όμως τρόπος. Πολλά από τα λαχανικά που καταναλώνουμε μπορούν να καλλιεργηθούν σε γλάστρες, το ίδιο και κάποια από τα φρούτα. Κάποια από αυτά είναι οι ντομάτες, αγγούρια, μελιτζάνες, κολοκυθάκια, κολοκύθες, πράσα, κρεμμύδια φρέσκα και ξερά,΄πατάτες, σκόρδα, μαϊντανός, σέλινο, ραπανάκια, παντζάρια, καρότα, μαρούλια, φράουλες, μύρτιλα και πολλά άλλα. Σαφώς όσο μεγαλύτεροο χώρο έχετε μεγαλύτερη θα είναι η ποικιλία και η παραγωγή σας. Η επαφή με το χώμα και η προσμονή να μεγαλώσει από σπόρο το φυτό σας είναι μαγευτική, αλλά ακόμα καλύτερο είναι ότι ξέρετε τι θα καταναλώσετε γιατί θα το έχετε παράξει εσείς οι ίδιοι.
Διατήρηση εποχιακών αγαθών: Μαρμελάδες, τουρσί, ξύδι, σάλτσες, αποξηραμένα φρούτα και λαχανικά. Σήμερα ίσως οι γιαγιάδες μας ή μητέρες μας πιθανών να κάνουν κάποια μαρμελάδα ή σάλτσα ντομάτας αν βρουν λίγο χρόνο. Παλιότερα όμως δεν είχαν την δυνατότητα να πάνε να τα αγοράσουν όλα αυτά οπότε έπρεπε να τα φτιάξουν στο σπίτι τους. Ο λόγος που τα έκαναν ήταν γιατί παλιότερα όλοι παρήγαγαν τα δικά τους φρούτα και λαχανικά και είχαν μεγάλη παραγωγή.
Ο μόνος τρόπος για να μην χαλάσουν όσα παρήγαγαν ήταν να τα κάνουν, μαρμελάδες, σάλτσες, τουρσί και αρκετά άλλα. Με αυτό τον οικονομικό τρόπο περνούσαν τον χειμώνα, χωρίς να έχουν σπατάλη τροφίμων. Εάν έχετε δικό σας κήπο, και έχετε μεγάλη σοδειά από κάποιο φρούτο ή λαχανικό σκεφτείτε μήπως κάνετε κάτι από τα παραπάνω. Ναι, μπορεί να περάσετε τώρα λίγο παραπάνω χρόνο στην κουζίνα για να ετοιμάσετε ότι αποφασίσετε, αλλά το αποτέλεσμα θα σας ανταμείψει καθώς δεν θα έχει συντηρητικά, θα το έχετε φτιάξει εσείς οι ίδιοι, και πάνω από όλα θα είναι πεντανόστιμο!
Μαγείρεμα: Η γνωστή αρκετά αγγλική λέξη: cooking from scratch. Οι περασμένες γενιές δεν είχαν την δυνατότητα και την ευκαίρια, την οποία έχουμε πλέον στο μαγείρεμα. Όταν ήθελαν να χρησιμοποιήσουν ζωμούς λαχανικών, βοδινού, κότας και άλλους, έπρεπε να τους κάνουν οι ίδιοι. Δεν χρησιμοποιούσαν σκόνη πουρέ πατάτας, αλλά έκαναν τον πουρέ, και πολλά ακόμα. Την σήμερον ημέρα, μπορούμε να βρούμε ότι θέλουμε, οπότε το μαγείρεμά μας δεν είναι κατεξοχήν from scratch, από την βάση δηλαδή. Κύβους και ζωμούς μπορούμε να φτιάξουμε κι εμείς οι ίδοι. Μπορείτε να αποθηκεύσετε όση ποσότητα θέλετε για να την χρησιμοποιήσετε όποτε την χρειαστείτε και το σημαντικότερο δεν έχει συντηρητικά όπως επίσης και ρυθμίζετε εσείς την ποσότητα μπαχαρικών και αλατιού που θα χρησιμοποιήσετε.
Πλέξιμο, ράψιμο: Στις Σκανδιναβικές χώρες ελάχιστοι αγοράζουν πουλόβερ, κασκόλ, γάντια,και πολλά άλλα και ο λόγος γιατί τα πλέκουν οι ίδιοι. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά γνωρίζουν να πλέκουν καθώς το διδάσκονται στο σχολείο. Οι πρόγονοι μας δημιουργούσαν τα δικά τους ενδύματα, επιδιόρθωναν ότι σχιζόταν και δεν τα πετούσαν παρά μόνο όταν είχαν ολοκληρώσει τον κύκλο τους. Όταν άρχισαν οι βιομηχανίες να παράγουν έτοιμα ενδύματα όλο και περισσότερος κόσμος στράφηκε προς το έτοιμο, όπότε δεν γνωρίζουν να κάνουν κάτι από τα άνωθεν.
Παρασκευή σαπουνιού: Τα περισσότερα νοικοκυριά είχαν το δικό τους σαπούνι, το οποίο το χρησιμοποιούσαν για την καθαριότητα της οικίας τους, σώματος και ρούχων. Πλέον υπάρχουν διαφορετικά είδη για το πλύσιμο πιάτων, πατώματος, μπάνιου, ρούχων και σώματος. Ενώ είχε σταματήσει αρκετός κόσμος να φτιάχνει σαπούνι, τον τελευταίο καιρό υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι άρχισαν να κάνουν σαπούνια, για την προσωπική υγιεινή ή για τις καθαριότητες του σπιτιού.
Επισκευές και κατασκευές: όταν χαλάσει κάτι το πρωτο που θα κάνουμε είναι να φωνάξουμε τον έκαστο ειδικό ώστε να μας επισκευάσει την ζημιά. Εάν κάποιος θελήσει να κατασκευάσει ή επισκευάσει οτιδήποτε μπορεί να το ψάξει στο διαδίκτυο και θα βρεί πολλές ιδέες και διαφορετικούς τρόπους για ότι ψάχνει. Που ξέρετε μπορεί να σας αρέσει η όλη διαδικασία, και να θέλετε να ασχολείστε περισσότερο με επισκευές και κατασκευές.
Αναγνώριση φυτών: Πλέον αν πάμε μια βόλτα σε κάποιο δάσος ή σε χωράφια να περπατήσουμε δεν είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τα είδη φυτων και μυκήτων που υπάρχουν γύρω μας. Δεν ξεχωρίζουμε τα βρώσιμα χόρτα από τα ζιζάνια, δεν ξέρουμε τις ιδιότητες των βοτάνων και των λουλουδιών ούτε πια η χρήση τους. Ο λόγος που δεν γνωρίζουμε είναι γιατί δεν χρειάστηκε να τα μάθουμε καθώς βρίσκουμε ότι βρώσιμο χορταρικό, λουλούδι, ή βότανο θέλουμε έτοιμα. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να μάθετε για τα φυτά, όπως: αρκετές εφαρμογές όπου με τη λήψη φωτογραφίας εμφανίζει το είδος φυτού, που ψάχνετε, με τη βοήθεια βιβλίων βοτανολογίας ή ακόμα καλύτερα με τη βοήθεια κάποιου γνώστη φυτών, βοτάνων και μυκήτων.
Αυτές είναι δειγματικά κάποιες από τις vintage δεξιότητες που τείνουν να εξαφανιστούν. Σαφώς υπάρχουν κι άλλες. Αρκετά ελπιδοφόρο είναι ότι σιγά σιγά αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ότι μπορεί να θέλουν χρόνο κάποια πράγματα για να γίνουν, αλλά αξίζουν, και ότι η ζωή μας δεν είναι ανάγκη να είναι τόσο αγχωτική, μπορούμε να χαλαρώσουμε και να απολαύσουμε τη χαρά που θα μας δώσουν μικρά πράγματα όπως το να ψήσουμε μια φορά το μήνα δικό μας σπιτικό ψωμί, να μάθουμε για τα βρώσιμα λουλούδια και τις ιδιότητες τους, ώστε την επόμενη φορά στον περίπατό μας, να είμαστε σε θέση να τα αναγνωρίσουμε ή να κατασκευάσουμε κάτι εμείς οι ίδιοι, θα νιώσουμε χαρά και περηφάνια μαζί για το δημιούργημά μας.
Μαρίνα Καβρουλάκη